ÇOCUKLARIMLA KORONA VİRÜSÜ NASIL KONUŞMALIYIM?

     Çocuklarımızla korona virüsü nasıl konuşmalıyız ve bu süreçten çocuklarımızın olumsuz etkilenmesinden onları nasıl koruyabiliriz?

            Öncelikle, çocuklarınızla korona virüsü tartışmaktan korkmayın çünkü bu tartışmayı onlara gerçekleri aktarma ve onların duygularını anlamak için fırsat olarak değerlendirmeliyiz fakat birçok anne-baba, virüs salgınını çocuklarına onları korkutmayacak şekilde nasıl anlatacağını bilmiyor, çocuklarının aşırı kaygı ve korkuya kapılmadan çocuklarıyla nasıl konuşacağı hakkında bilgi edinmek istiyor. Uzman Psikolojik Danışmanlık Akademisi olarak sizleri bu hakkında bilgilendireceğiz:

            Çocuklarla bu konu hakkında iletişime geçmeden önce     COVID-19 salgını yani korona virüs hakkında bilgi sahibi olmalısınız.Hepimizin bildiği gibi COVID-19 salgını şu anda çoğu insan için ciddi bir sağlık sorunudur.  Korona virüs salgınının potansiyel olarak ölümcül doğası hakkında çocuklar kendi sağlık ve güvenlik riskleri hakkında korkular geliştirebilirler.

           Bu süreçte çoğu çocuk virüsü duymuş veya yüz maskeleri takmış insanları görmüş olacaktır. Bu nedenle anne-babalar bu konuda konuşmaktan kaçınmamalıdırlar. Ayrıca çocukların haberlerden korona virüs hakkında  bilgi sahibi olması, onların korona virüse yakalanırım diye endişelenmelerine sebep olacaktır.  Bu yüzden bu konudan bahsetmemek aslında çocukları daha fazla endişelendirebilir.  

           Unutulmamalıdır ki, siz edindiğiniz bilgileri ve medyadaki haberleri çocuğunuza süzen kişisiniz. Burada görevimiz çocuklarınızın bilgili hissetmelerine ve arkadaşlarından veya haberlerde duyduklarından daha güven verici, gerçeklere dayalı bilgi edinmelerine yardımcı olmaktır. Ebeveynler, çocuklarının korkularını dinlemeliler ve onların bu korkularını reddetmemelidirler.

Aşağıda ebeveynlere çocuklarıyla COVID-19 salgını hakkında konuşmalarında dikkat etmeleri gereken bazı hususlar verilmiştir.

           İlk olarak ebeveynler kendi korkularını kontrol etmeli ve korkularının çocuklarını nasıl etkilediğini düşünmelidir. Anne-baba olarak eğer endişeli veya paniğe kapılmışsanız, çocuklarınızla korona virüs hakkında konuşmanın zamanı daha gelmemiştir. Öncelikle endişeli olduğunuzu fark ettiğinizde, konuşmaya veya çocuğunuzun sorularını yanıtlamaya çalışmadan önce sakinleşmek için biraz kendinize zaman ayırın. Bu zaman aralığında kendi korkularınızı yönetmek için, bu hastalığı doğru kaynaklardan öğrenip, neler olup bittiğini anlayıp ve kendinizi en iyi nasıl koruyabileceğiniz konusunda bilgilendirebilirsiniz. Bunun için doğru kaynaklardan bilgi edinip, bu bilgileri içselleştirmeniz yani çocuğunuza onun anlayabileceği gibi bilgileri aktarırken tereddütten uzak, kendinden emin ve ona güven verici bir şekilde aktarmanız gerekmektir.

               Eğer kendinizin konuşmaya hazır olduğunu hissediyorsanız:

            İlk olarak çocuğunuzun bildiklerini öğreninsonra haberlerde neler gördükleri veya akranlarından duydukları hakkında onlarla konuşmalısınız. Çocuklar duyduklarını size soru olarak sorabilir.  Ebeveynler olarak çocuğunuzun sorularını da yanıtlamaya çalışın. Dürüst ve net bir şekilde cevap vermek için elinizden geleni yapın. Genel olarak konuşmanızda sakin ve güven verici bir ses tonuyla konuşun. Ebeveynler endişe ettiğinde çocuklarda bu endişeyi içe alarak kendi duygu-durumlarında yansıtılırlar. Yani korona virüs ve haberler hakkında konuşurken, sakin bir ses tonu kullanın ve üzgün görünmemeye çalışın.

            Çocuğunuzun içinde bulunduğu gelişimsel döneme göre bilgi verin ve çocuğunuzun neyi bilip bilmediğini öğrenmek isterken yaşına göre bilgi isteyin. Örneğin; 14-18 yaş arasındaki çocuklar için ‘Çevrendeki insanlar korona virüs hakkında konuşuyor mu, ne diyorlar?’ Ya da daha küçük çocuklar için  ‘Yetişkinlerin etrafta dolaşan yeni bir hastalıktan bahsettiğini duydun mu?’ bu tür kapı aralayıcı sorular size ,çocukların virüs hakkında neyi, ne kadar bildiklerini öğrenme ve yanlış bilgileri duyup duymadıklarını fark etme şansı verir.

           Çocuğunuza korona virüsün ne kadar nadir görüldüğü (grip çok daha yaygın) ve çocukların korona virüs hastalığı olduklarında bu hastalığı kolaylıkla atlatabildiklerini, çocuklarda bir grip gibi belirtiler gösterdiğini söyleyerek iyileşebildiklerini aktarın. Burada önemli olan çocuğun korkularını ifade etmesine izin vermek ve endişesinin doğal olduğunu bilmelerini sağlayarak güven hissetmeleridir. Ayrıca çocuklar, "Bu virüs bana da bulaşabilir mi? Bu benim başıma gelebilir mi?" gibi soruları size yöneltebilirler. Bu durumda; çocuğunuza, çocukların yetişkinler kadar hasta olmadıklarını bildirin. Küçük çocuklara; hastanelerin ve doktorların hasta olan insanları tedavi etmeye hazır olduğunu söyleyerek güven duygusu hissetmeleri sağlanabilir. Daha büyük çocukların ise bilim adamlarının bir aşı geliştirmek için çalıştıklarını bilmelerini sağlamak onları rahatlatabilir. Bunun yanı sıra çocuklarınızı yaşa uygun içeriğe yönlendirin yani yaşlarına uygun haber içeriklerinden yararlanmalarına sağlayın. İnterneti aktif olarak kullanan ergen çocuklarınız için ise doğru ve güvenilir haber kaynaklarını takip edip etmediği noktasında emin olun ve ona bu konuda tavsiyelerde bulunun. Çocuklarınızın duyduklarını filtreleyebilmek ve bilgi akışını öğrenebilmek için onların haberleri izlediğini fark ettiğinizde yanında olun ve haberi yine bir filtre görevi görerek açıklayın.

            Çocuklar ve gençler genellikle aile ve arkadaşlar hakkında kendilerinden daha fazla endişe duyarlar. Bu süreçte çocuklar yaşlı insanların ciddi şekilde hasta olma olasılığının yüksek olduğunu duyarsa,  ‘Ya büyükanne-büyük babama bir şey olursa?’ sorusunu yöneltebilirler ve büyükanne ve büyükbabaları için endişelenebilirler. Akrabalarını aramalarına veya görüntülü konuşmalarına izin vermek, onların iyi olduklarını bilmek ailesine güven duymasına yardımcı olacaktır ve bu destek ağı kendisini de iyi hissettirecektir.

       Çocuğunuzun sorduğu sorulara vereceğiniz cevaplarda onun ilgilendiğinden daha fazla ayrıntı sunmayın. Mesela, çocuklar okul kapanışlarını soruyorsa, sadece bu soruya cevap olabilecek bilgiler paylaşın. Örneğin; çocuklar yüz maskeleri hakkında soru sorarsa, çoğu insan için gerekli olmadıklarını söylediklerini açıklayın. Çocuklar yüz maskesi takan insanları görürlerse, bu insanların daha temkinli olduğunu açıklayın. Ancak konu gelmezse, daha fazla ayrıntı vermeye gerek yoktur. Bu süreçte her şeye cevap veremiyor olabilirsiniz, bu durumda şeffaflığı koruyarak bu konu hakkında bilginizin olmadığını ama öğreneceğinizi söyleyip öğrendiklerinizi çocuğunuza aktarırken bir filtre görevi görerek onun anlayabileceği şekilde bilgilerinizi aktarın.

Korkuları, güven duygusu ve kontrol edebilme gücü vererek azaltın.

         Çocuklara güven vermenin önemli bir yolu, aldığınız güvenlik önlemlerini vurgulamaktır. Çünkü çocuklar kendilerini güvende tutmak için ne yapacaklarını bildiklerinde güçlenmiş hissederler. Çocuklara yeterli sürede uyumanın güçlü ve iyi hissetmelerine yardımcı olabileceğini ve dışarıdan geldiklerinde, yemeden önce, tuvaletlerini yaptıktan sonra , burunlarını temizledikten sonra, ellerini 20 saniye boyunca sabun ve su ile yıkamaları gerektiğini virüslerin başkalarına yayılmasını önlemeye de yardımcı olduğunu açıklayın.

         İnsan olarak, belirsizliği sevmiyoruz, bu yüzden rutinler oluşturmak ve öngörülebilir davranışlarda bulunmak şu anda sizlere yardımcı olacaktır. Örneğin; düzenli yemek ve uyku saatleriyle yapılandırılmış günler, kendinizi ve çocukları mutlu ve sağlıklı tutmanın önemli bir parçasıdır. Tüm bunların yapılmasında iyi bir rol modeli olun, tüm bunları siz de yapın ve sizin yaptığınızı çocuklarınızın görmesini sağlayın.

         Son olarak; çocuklarınıza her zaman bu konu hakkında soru sorabileceklerini ya da onları neyin korkuttuğu hakkında konuşabileceklerini bildirin. Bazen kendimizin ve çocuğumuzun ruh sağlığını olumsuz etkilememek için günlük haber döngülerinden uzaklaşmak uygun olabilir. Fakat bunu yapıyorsak ve haber kaynakları kaygınızı arttırıyorsa haberleri gündeminizde azaltabilir, izlememeyi tercih edebilirsiniz. Bu durumla baş etmekte zorlandığınızı hissediyorsanız bir danışmanla konuşmanız ve benzer duygular yaşayan aile ebeveynleriyle bir destek sistemi oluşturulması noktasında destek alabilirsiniz.  Ek olarak çocuğunuzdaki veya sizdeki bu korkular ve endişeler panik atak veya fobiler yaşatmaya başlıyorsa bir psikolojik danışman size ve / veya çocuğunuza bu korkularla sağlıklı bir şekilde çalışmanıza yardımcı olacaktır.

                                                                              Uzman Psikolojik Danışman Davut KILINÇ